Ortodontik tedavi, yalnızca dişlerin estetik olarak düzeltilmesini değil aynı zamanda çene yapısının ve ağız fonksiyonlarının iyileştirilmesini hedefleyen uzun soluklu bir süreçtir. Bu süreçte hasta, ortodontist ve hatta hastanın yakın çevresi birlikte sorumluluk taşır. Ancak, sabır ve disiplin gerektiren bu yolculukta bazı hatalar oldukça sık yapılır. 

Özellikle Ortodontide Ağız Hijyeni konusunda yapılan ihmaller tedavi başarısını doğrudan etkiler. Bu hatalar tedavinin süresini uzatabilir, elde edilen sonuçları olumsuz etkileyebilir veya kalıcı problemlere yol açabilir. Aşağıda, ortodontik tedavi sırasında en sık karşılaşılan hatalar ve bunların çözümleri detaylı şekilde ele alınmaktadır.

1. Randevuları Aksatmak

Ortodontik tedavinin en önemli unsurlarından biri düzenli randevu takibidir. Braketlerin sıkılması, lastiklerin değiştirilmesi veya şeffaf plakların ilerleme kontrolü için belirlenen randevulara katılmamak tedavi sürecini doğrudan sekteye uğratır.
Hata: Randevu iptalini sık sık yapmak veya geciktirmek.
Sonuç: Dişlerin hareketi yavaşlar, tedavi süresi uzar, hatta planlanan sonuç elde edilemez.
Çözüm: Randevu tarihlerine uymak için takvim uygulamaları veya hatırlatıcılar kullanılmalı, zorunlu iptallerde ise mümkün olan en kısa sürede yeni tarih alınmalıdır.

2. Ağız Hijyenine Yeterince Dikkat Etmemek

Ortodontik tedavi gören hastalarda diş yüzeylerinde yiyecek artıklarının birikmesi daha kolaydır. Braketler, teller ve plaklar bakteri oluşumunu hızlandırabilir.
Hata: Diş fırçalamayı aksatmak veya yüzeysel temizlik yapmak.
Sonuç: Çürük, diş eti iltihabı, kötü ağız kokusu ve beyaz leke oluşumları.
Çözüm: Günde en az 3 kez, özellikle yemeklerden sonra dişler ve teller detaylı şekilde fırçalanmalıdır. Arayüz fırçası, diş ipi ve ağız gargarası rutin bakıma eklenmelidir. Diş Teli Tedavisi Sırasında Ağız Hijyenini Korumak İçin İpuçları hem çocuklar hem yetişkinler için uygulanabilir ve tedavi süresince diş sağlığını garanti altına alır. Şeffaf plak kullanan hastalar ise plaklarını düzenli temizlemeli ve sadece su dışında bir şey içerken çıkarmalıdır.

3. Lastiklerin Düzenli Kullanılmaması

Ortodontik lastikler, dişlerin doğru pozisyona yönlendirilmesinde kritik rol oynar. Ortodontist tarafından verilen kullanım süresine uymamak, tedavi planını bozabilir.
Hata: Lastikleri gün içinde çıkarmak ve tekrar takmayı unutmak.
Sonuç: Çene kapanışının düzelmesi gecikir, dişler hedeflenen hizaya ulaşamaz.
Çözüm: Lastikler, ortodontistin belirttiği süre boyunca kesintisiz takılmalıdır. Yedek lastikler her zaman yanınızda bulundurulmalı, kopma veya kaybolma durumunda hızlıca yenisi kullanılmalıdır.

4. Sert ve Yasaklı Yiyecekleri Tüketmek

Braketler ve teller hassastır. Sert veya yapışkan yiyecekler diş tellerine zarar verebilir.
Hata: Patlamış mısır, sert şeker, fındık, sakız gibi yiyecekleri tüketmek.
Sonuç: Braketlerin kopması, tellerin eğilmesi veya plakların deforme olması.
Çözüm: Yumuşak yiyecekler tercih edilmeli, sert meyve veya sebzeler küçük parçalar halinde kesilerek tüketilmelidir. Plak kullananlar ise yemek sırasında plaklarını mutlaka çıkarmalıdır.

5. Retainer (Pekiştirme Plağı) Kullanımını İhmal Etmek

Tedavinin en kritik aşamalarından biri pekiştirme dönemidir. Retainer kullanılmazsa dişler eski pozisyonuna dönme eğilimindedir.
Hata: Retainer’ı ortodontistin önerdiği süre kadar takmamak.
Sonuç: Dişlerde geri kayma ve tedavi sonucunun bozulması.
Çözüm: Retainer düzenli kullanılmalı, kaybolması veya kırılması halinde vakit kaybetmeden yenisi yapılmalıdır. Düzenli kontrol randevuları da ihmal edilmemelidir.

6. Şeffaf Plakların Yanlış Kullanımı

Şeffaf plak tedavisi (örneğin Invisalign), hasta uyumuna bağlı olarak başarılı sonuç verir.
Hata: Plakları yeterli süre takmamak veya sıcak su ile temizlemek.
Sonuç: Plakların deformasyonu, diş hareketinin yavaşlaması.
Çözüm: Plaklar günde en az 20–22 saat takılmalı, yalnızca yemek yerken çıkarılmalıdır. Temizlik için soğuk ya da ılık su kullanılmalı, sert fırçalama yapılmamalıdır.

7. Ağız ile İlgili Alışkanlıkları Sürdürmek

Parmak emme, tırnak yeme veya kalem ısırma gibi alışkanlıklar, tedavi sürecinde dişlerin hareketini olumsuz etkiler.
Hata: Tedavi boyunca zararlı alışkanlıkları sürdürmek.
Sonuç: Dişlerin hizalanması bozulur, çene yapısı olumsuz etkilenir.
Çözüm: Bu alışkanlıkların farkına varmak ve bilinçli olarak bırakmak gerekir. Gerekirse psikolojik destek veya davranış terapisi tercih edilebilir.

8. Ortodontistin Talimatlarını Görmezden Gelmek

Her hasta için farklı bir tedavi planı vardır. Talimatların dikkate alınmaması, sürecin uzamasına ve ek problemlere neden olabilir.
Hata: “Kendi bildiğini yapmak” veya arkadaş tavsiyeleriyle hareket etmek.
Sonuç: Tedaviye zarar verici yanlış uygulamalar.
Çözüm: Ortodontistin verdiği talimatlar harfiyen uygulanmalı, tereddütlü durumlarda mutlaka uzman görüşü alınmalıdır.

9. Spor Yaparken Koruyucu Kullanmamak

Spor yapan hastalar için ağız ve diş sağlığı ekstra risk altındadır.
Hata: Temas gerektiren sporlarda dişlik kullanmamak.
Sonuç: Braketlerin kırılması, dudak ve diş yaralanmaları.
Çözüm: Spor aktivitelerinde mutlaka kişiye özel yapılmış ortodontik koruyucular kullanılmalıdır.

10. Ağız Kuruluğunu Göz Ardı Etmek

Tedavi sırasında tükürük akışı azalabilir ve ağız kuruluğu şikâyeti artabilir.
Hata: Bu durumu ciddiye almamak.
Sonuç: Çürük oluşumunun hızlanması, ağız kokusu ve diş eti problemleri.
Çözüm: Bol su içmek, şekersiz sakız çiğnemek ve ağız nemlendirici spreylerden faydalanmak etkili olur.

11. Sigara ve Şekerli İçecekler Tüketmeye Devam Etmek

Ortodontik tedavi gören kişilerde sigara ve gazlı içecekler daha fazla zarar verir.
Hata: Tedavi süresince bu alışkanlıkları bırakmamak.
Sonuç: Diş eti iltihabı, braket çevresinde lekeler, dişlerde renk değişikliği.
Çözüm: Sigara ve gazlı içecekler tamamen bırakılmalı, yerine sağlıklı içecekler tercih edilmelidir.

12. Kırık veya Rahatsızlık Veren Telleri Bildirmemek

Tellerin kırılması veya batması olağan bir durumdur, ancak çoğu hasta bunu görmezden gelir.
Hata: Teller kırıldığında doktora bilgi vermemek.
Sonuç: Ağız içi yaraları, tedavi sürecinde aksama.
Çözüm: Hemen ortodonti kliniğine haber verilmeli, geçici çözüm olarak telin keskin kısmı ortodontik mum ile kapatılmalıdır.